Deze blog gaat over de Nederlandse geschiedenis van een van onze populairste producten. Het bintje, de vader van de Nederlandse aardappel.

Wat is een aardappel?

Buiten Nederland is de aardappel (Solanum tuberosum) een groente. In Nederland is het gewoon een aardappel en we eten er ongeveer 65 kg per jaar van per persoon! De knol zit vol zetmeel en behoort tot de nachtschadefamilie, net als tomaat en paprika. De groene delen van de aardappel zijn giftig vanwege de alkaloïden. De aardappel is wereldwijd het belangrijkste voedselgewas na rijst, tarwe en mais.

Waar komt de aardappel vandaan?

Ook nu kunnen we de Spanjaarden weer de schuld geven, waarschijnlijk was het Diego de Amalya die in 1536 het eerste plantje uit Peru heeft meegenomen. De Inca’s verbouwden de plant toen al honderden jaren. Spanje was nogal fanatiek in de verspreiding van het christendom, ook tijdens de Tachtigjarige Oorlog met Nederland en het waren dan ook de monniken die door heel Europa aardappel planten gingen poten in de kloostertuinen. Eerst tijdens de oorlog in de Leidse Hortus, sinds 1640 in Groningen en daarna in 1689 in Amsterdam.

Wat is een Bintje?

Bintje is een aardappelras. En is een kruising tussen een Munstersen met een Fransen. Zo en nu even wat aardappel jargon, een beetje zoals me dat op de Botermarkt in Haarlem is uitgelegd. Het bintje heeft een geweldige consumptie kwaliteit, je kunt hem geweldig voor verse consumptie gebruiken en dat is perfect voor het maken van chips maar ook voor onze patat. Prachtige knolvorm, mooi ovaal, blond en vlakogig. Klinkt erg sexy!

Waar komt een Bintje vandaan?

De Fries Kornelis Lieuwes de Vries (1854 – 1929) was onderwijzer aan de lagere school van Suameer. Hij haalde zijn landbouw akte en zijn tuinbouw akte en werd lid van de Friese Maatschappij van Landbouw. Die vroegen hem om aardappels te gaan telen en zo heeft hij vele nieuwe rassen gekweekt (150 soorten!) waarvan er één heel beroemd is geworden, het bintje. Deze aardappel heeft de wereld veroverd en was verreweg het bekendste aardappelras van Nederland.

Waar komt de naam Bintje vandaan?

Kornelis noemde zijn aardappelrassen naar zijn kinderen en de meisjes in de klas. In 1905 ging de eer naar de 17 jarige Bintje Jansma, dochter van Minke en Teade Jansma. Ze werd in 1888 geboren en was 88 jaar oud toen ze in 1976 in een rusthuis in Franeker stierf.

Bintje de gifpieper!

Dat milieuorganisaties vaak ongenuanceerd tekeer gaan tegen voedsel misstanden is bekend. Vaak worden er lekkerbekkende woorden verzonnen als plofkippen, megastallen en zo werd ook ons culturele erfgoed, het bintje aan de schandpaal genageld. De gifpieper. Mensen plakten vervelende stickers op de aardappel zakken in de supermarkten. De aardappel zou teveel worden bespoten en uiteindelijk kocht de consument de aardappel niet meer. Gelukkig zijn er in Nederland ongeveer 3500 soorten dus aan vervanging geen gebrek. Nu is nog maar 2% van de markt gereserveerd voor de papa van alle piepers. Maar ik voorspel dat hij aan het terugkomen is omdat we steeds meer naar lokale producten gaan in onze restaurants! Bovendien is deze aardappel zeer geschikt voor het maken van friet.