Wijndruiven

In deze blog beschrijf ik enkele bekende rode en witte wijndruiven op een leuke en ik hoop humoristische manier. Dus geen gedoe met rare termen maar gewoon wat leuke onderwerpen. “Als de wijn zinkt, zwemmen de woorden boven”, moet je maar denken. Zie ook mijn blog over de shiraz wijndruif, en de champagne streek.

DNA profilering

De Zwitserse druiven expert Dr. José Vouillamoz (wij mogen José zeggen) is onder leiding van Prof Carole Meredith aan de Universiteit van Californië in Davis (USA) een beroemd wijndruiven geneticus geworden. Door middel van DNA profielen van druiven (of bladeren) kun je zien welke druiven genetisch identiek zijn, waar ze oorspronkelijk vandaan komen en welke druiven zijn gekruist om tot een nieuwe druif te komen. José heeft samen met Jancis Robinson en Julia Harding het beroemde boek “Wine Grapes” (Allen Lane, 2012) geschreven, de druiven bijbel voor alle druivensoorten die in de wereld zijn geteeld.

Het seksleven van een druif

Wijnstokken zijn tweeslachtig (hermafroditisme), dus de jonge heer en de poesjes zitten op één wijnstok. In de lente begint de seks in de wijngaard, je zou zeggen dat dat gemakkelijk gaat. Maar nee, druiven zijn heel moeilijk, ze hebben al gauw hoofdpijn of een excuus, te veel of te weinig wind, te koud of te warm, te nat of te droog er is altijd wat. Druiven willen een mooie vredige rustige wijngaard met uitzicht en een mooi zonnetje om zich voort te planten.

Rode druiven en witte druiven

Als je een rode en een witte druif van zijn schilletje ontdoet dan blijft er hetzelfde over, blank vlees. Pers je een witte druif tot sap dan heb je witte wijn. Pers je rode druiven heel voorzichtig tot sap zonder de schilletjes te beschadigen dan heb je ook witte wijn, doe je het wat harder dan krijg je rosé, druk je ruw door dan krijg je rode wijn. Daarom kan het zijn dat bijvoorbeeld Champagne gemaakt wordt van onder andere de dieprode druif Pinot Noir.

Een aantal bekende rode wijndruiven

Cabernet Sauvignon, zijn vrienden noemen hem cab.

We schrijven 1600 en nog wat en een dronken monnik in het Zuiden van Frankrijk (Bordeaux) kruist per ongeluk een Cabernet Franc met een Sauvignon Blanc en onze held de Cabernet Sauvignon is geboren. Deze kennis komt dus van de DNA profilering van Dr. Carole Meredith van wijndruifjes. De ouders van onze Cabernet Sauvignon zijn gevonden in 1996, een moderne druif dus! Keiharde zwoegers met een dikke huid (schil) en bestand tegen vorst, insecten, rot en andere gevaren waar een “rare druif” tegen moet kunnen om door te stoten naar de wijndruiventop. Bovendien kan de consument de naam van deze druif ook makkelijk uitspreken zelfs met een mond vol rode slurpende wijn. En dat is juist in landen als Amerika heel erg handig op het etiket.

De Cabernet Sauvignon is de grootste reiziger van alle druiven en komt over de hele wereld voor, maar hij is beroemd geworden met zijn rode Bordeaux wijnen. Niet alleen, maar met zijn vrienden Cabernet Franc of Merlot. Die zijn wat zachter, meer fruit en minder tannine. Samen liggen ze in de winkel voor veel geld en komen dan bijvoorbeeld van Château Mouton Rothschild, Château Margaux of Château Latour.

In de wijngaard: rijpt laat, kleine druiven, dikke schil, losse trossen

In de neus: bes, braam, paprika, ceder, eucalyptus

In de mond: droog, tannine, zuurtje, vol met alcohol

Beroemde regio’s: Bordeaux, Californië

 “I never taste the wine first in restaurants, I just ask the waiter to pour.” Nigella Lawson (1960 – nu)

Merlot, de “fruitcake”

Je kent natuurlijk de merel (Turdus merula), maar wat minder bekend is, is dat deze leuke zangvogel in een Frans dialect (Provençaals) uit de Bordeaux streek, merleau werd genoemd. Nu hebben merels een goede smaak, dus deze vogel probeerde dan ook altijd van de lekkere blauwe druiven te eten. Een belangrijke meneer schreef in 1784 over wijn en noemde de merleau wijnen als de beste van de regio. In 1824 schreef een andere wijnkenner dat de Merlot druif was genoemd naar de druiven etende merel, de merleau dus.

Het seksleven van de ouders van de Merlot druif is best ingewikkeld geweest en een makkelijke versie is dat de vader Cabernet Franc het heeft gedaan met een onbekend, onschuldig meisje dat vaak de tuinen opsierde in allerlei dorpjes in Frankrijk. Het meisje bereikte altijd haar hoogte punt rond juli 22, de feestdag van Maria Magdalena, het vriendinnetje van Jezus Christus. De druif stond daarom ook bekend als Raisin de La Madeleine. De vader werd al rond 1996 ontdekt (University of California) en de moeder van de Merlot druif pas begin 2000 tijdens nieuwe DNA testen.

Leuk om te weten, maar je hebt er niets aan, is dat Château Pétrus een Merlot wijn is. Maar alleen fruitcakes met veel geld kunnen deze wijn betalen (rond de 1500 Euro). Gelukkig is er ook Saint-Émilion en Pomerol moet je maar denken.

In de wijngaard: rijpt vroeg, makkelijk te verbouwen, grote diepgekleurde druiven, losse trossen

In de neus: pruim, kers, vijg, nootmuskaat, kruidnagel, chocolade en koffie

In de mond: tannine, gemiddeld zuurtje, vol en soepel

Beroemde regio’s: Bordeaux (zijn er nog andere wijnstreken nee toch?)

 “I cook with wine; sometimes I even add it to the food.” W.C. Fields (1880 – 1946)

Pinot Noir, de zwarte kegel

De beroemde Pinot (kegel vorm) Noir (zwart) is het eigenwijze weerbarstige zwarte schaap van de pinot familie, samen met de pinot gris (grijs) en pinot blanc (wit). De voorouders van deze familie kun je terug herleiden tot de 900 jaar oude Romeinse druivenrassen. Een sterk klassiek ras dus! Maar ook in de oude klassieke wijngaarden leefde een onopvallend mooi wit meisje, de Gouais blanc. En wat blijkt, haar kinderen worden zeer beroemd! Chardonnay, Aligote en Gamay zijn de bekendste van de 16.

Taittinger (Champagne) en Gevrey-Chamberin (Bourgogne) zijn mooie goede voorbeelden hoe een Pinot Noir druif zich kan manifesteren in een fles heerlijke wijn. In Champagne is dat 60% pinot met 40% Chardonnay, je moet er altijd een fles van in je ijskast hebben liggen!

In de wijngaard: rijpt vroeg, (zeer) moeilijk te verbouwen, dunne schil

In de neus: aardbei, kers, pruim, framboos, leer, paddenstoelen

In de mond: veel zuur, sappig, gemiddeld tannine, veel rood fruit

Beroemde regio’s: Bourgogne, Champagne, Australië

“God made Cabernet Sauvignon whereas the devil made Pinot Noir”  André Tchelistcheff, wijnmaker (1901 – 1994)

Syrah, de ruigpoot

Deze druif heeft behoefte aan hitte en droogte. Hij staat dan ook graag met zijn wortels diep in de grond. Dus droge woestijnen (denk Australië) vind de Syrah dan ook prima. Zijn moeder is Mondeuse Blanche en zij heeft onder andere een affaire gehad met de Dureza druif. Toen Syrah oud genoeg was (1880) heeft hij het gedaan met de rode Peloursin en daar is Durif uit voortgekomen. De Amerikanen zagen grote gelijkenis met de vader alleen met wat kleinere druifjes en noemden het dan ook terecht kleine Syrahtjes (petit Syrah). De oorsprong van deze druif is omhuld met leuke geheimzinnige legendes en daarom heb ik een aparte blog aan deze druif gewijd. Mijn favoriete wijnen zijn ook vaak die van Syrah en niet zelden die van Australië (lekker zwaar) waar de druif Shiraz is genoemd om de Fransen te pesten. In 2006 ontdekten de DNA experts dat Pinot de overgrootvader is van Syrah.

Zelf hou ik van de Languedoc streek in Frankrijk waar ik in 2020 tijdens corona nog ben geweest en weer onder de indruk kwam van Costières de Nîmes en Minervios. De laatste is ook drinkbaar te krijgen bij de appie. Maar de bekendste is misschien wel de Hermitage uit de Rhônevallei. Omdat ik tien jaar in Singapore heb gewoond was ik buiten het bereik van betaalbare Franse wijnen en dat is best eens leuk voor een keertje omdat je de nieuwe wereld wijnen beter kan leren appreciëren. Probeer eens een Penfolds Bin 28.

In de wijngaard: rijpt vroeg noch laat, makkelijk te verbouwen, winterhard

In de neus: bes, braam, pruim, zwarte peper, chocolade, spek, leer

In de mond: matige, soms hoge tannine, vol en krachtig

Beroemde regio’s: Rhône, Australië (Shiraz)

“Wine is sunlight, held together by water.” Galileo (1564 – 1642) 

Een aantal bekende witte wijndruiven

Chardonnay, de lellebes van het stel

Deze druif heeft elke zaterdagavond een afspraakje. Ze is populair over de hele wereld en doet wat je wilt en past zich altijd aan, wat je wil kindje! Niet iedereen weet dat depixabayze meegaande lellebes in een Chablis zit en in een Champagne, ze heeft ook afspraakjes met andere bubbel wijnen. De Amerikanen in de Nappa vallei wilden graag dat ze lang in eikenhouten tonnen sliep of met eikensnippers in die mooie glimmende aluminium silo’s. Zij vond het best! Helaas werden deze krachtige geijkte wijnen een succes en het jetset Chardonnay meisje was geboren. Gelukkig kwam er een Chardonnee beweging op gang, in Amerika de ABC (Anything But Chardonnay) beweging genoemd. De leden gingen luidruchtig en met veel gedruif vreemd met andere dames, vooral de Sauvignon Blanc.

In de wijngaard: rijpt vroeg, dunne schil, kan goudachtig van kleur zijn

In de neus: groene appel, peer, ananas, citroen, honing, boter

In de mond: laag zuurtje, rond mondgevoel, weinig alcohol

Beroemde regio’s: Bourgondië, Chablis, Champagne, Californië

“Als ik een glas wijn drink, word ik een ander mens, en die ander heeft altijd geweldige dorst.” Simon Carmiggelt (1913-1987)

Sauvignon blanc, de nee van Chardonnay

Zeg maar het tegenovergestelde van een Chardonnay. Deze dame weet precies wat ze wil, niet te koud, niet te warm, niet te nat en niet te droog. Ook de smaak is meer specifiek, droog, jong, fris, en fruitig. En jong blijft ze! Je maakt de wijn en dan drink je hem op, dus geen gerijp en gedoe en ook geen oudere jaartallen bestellen in je favoriete restaurant. Kijk, en nu komen we bij een zeer flexibele eigenschap van de Sauvignon, deze wijn past bijna bij elk soort eten, inclusief tomaten gerechten en Aziatisch (Thais) eten. In Bordeaux heeft de Sauvignon een vriendinnetje, de Sémillon, samen  zorgen ze voor de geest in de fles, prachtige witte wijnen die Bordeaux blancs!

In de wijngaard: rijpt vroeg, moeilijke druif, zachte schil

In de neus: limoen, grapefruit, gemaaid gras

In de mond: zuurtje, licht, weinig alcohol

Beroemde regio’s: Bordeaux, Loire, Nieuw-Zeeland, Californië

“Wijn is onder de dranken de nuttigste, onder de medicijnen de lekkerste, en onder de voedingsmiddelen de aangenaamste.”  Plutarchus (46 – 120)

Sémillon, het beste vriendinnetje van

Deze introverte dame is als een hardwerkende wielrenstertje die de populaire winnaar ondersteunt. Haar gezondheid laat een beetje te wensen over en ze heeft gauw last van schimmel. Nou, daar hebben de wijnboeren in de Sauternes streek geen moeite mee, die worden blij wanneer het zielige meisje helemaal onder de schimmel zit, lekker oogsten, mengen met haar BFF de Sauvignon (20%) en hoppa je hebt de beroemdste dessertwijnen van de wereld verkregen, de Sauternes. Het is mij iets te zoet maar dat is een kwestie van smaak natuurlijk. Pluk je de mooie Sémillon voordat ze is aangetast door het nobele schimmel  (botrytis cinerea) en je laat haar gewoon met haar Sauvignon vrij in de ton spelen dan krijg je als beloning een mooie witte droge Bordeaux. Wel veel geld meenemen natuurlijk maar dat geldt voor elke Bordeaux wijn. Koop je haar in de nieuwe wereld (Australië) dan heten deze beroemde vriendinnen samen “Sem-Sav” en zijn een stuk vriendelijker voor de portemonnee.

In de wijngaard: rijpt vroeg, dunne goudkleurige schil, makkelijk te verbouwen, gevoelig voor botrytis

In de neus: abrikoos, mango, perzik

In de mond: laag zuur, een beetje vol, alcohol

Beroemde regio’s: Bordeaux, Zuid-Afrika, Australië

“Als mijn zoon later gaat trouwen, zou ik zeggen: pas op voor het meisje dat niet van wijn, truffels, kaas of muziek houdt.” Sidonie Gabrielle Colette (1873 1954)

Riesling, koning der Duitse druiven

Deze druif is de koning van de Duitse druiven, en daar zit hem waarschijnlijk de kneep, wie wilde er na de tweede wereld oorlog nou nog een Duitse heerser? Tja en toen was er paniek in de Riesling wereld en begon de zoete ellende de Europese markt te overstromen. “Als de wijn is in de man, zit de wijsheid in de kan”, zullen we maar zeggen. Ik herinner me noch goed in de 70ger jaren dat we die goedkope troep (Liebfraumilch) in liters op schuifel feestjes schonken. Onze Duitse koning is een prins geworden maar gelukkig zijn er nu verstandige wijnboeren in de Moezel vallei die echt mooie wijnen zijn gaan maken! In 1998 vond Regner met DNA testen de moeder van de Riesling, de Gouais blanc (Weißer Heunisch in Duitsland). We kennen haar al als het mooie witte meisje die het ook aanlegde met de Pinot Noir en daar 16 druifjes bij kreeg waaronder de lellebes Chardonnay. Tja, en de vader kan van alles zijn, waarschijnlijke een leuke kruising tussen een wilde druif en een Traminer. Wel is duidelijk dat de Riesling geboren is in de Rijnstreek. Ook de Riesling is niet vies van de nobele schimmel Brotrytis en de verschrompelde druifjes met veel suiker zijn dan verantwoordelijk voor de beste zoete dessert wijnen van de wereld met beroemde namen als Eiswein en Trockenbeerenauslesen. De laatste kan alleen uitgesproken worden door Duitsers of dronken babyboomers die bij de Duitse les goed hebben opgelet.

In de wijngaard: rijpt laat, kleine compacte trossen

In de neus: citroen, perzik, bloemen

In de mond: veel zuur, vaak droog maar ook mierzoet, matig alcohol

Beroemde regio’s: Moezel en Rijn gebieden, Elzas, Australië, Nieuw-Zeeland

“Laat nu de muzikanten komen,

En schenk hun glazen gele wijn;

Zet alle ramen op de tuin wijd open:

We gaan nu lang en innig vrolijk zijn.” Gerard Reve (1923 – 2006)