De Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam (H.E.M.A.) werd in 1926 opgericht door de directeuren van het chique warenhuis De Bijenkorf, Leo Meyer en Arthur Isaac. In die tijd waren warenhuizen gericht op de gegoede burgerij bemand met voornamelijk mannelijk personeel die in de winkel Frans tegen je spraken. Het eerste H.E.M.A. filiaal werd geopend op 4 november 1926 op de Kalverstraat 168 – 170, toen nog een nette en deftige winkelstraat, en een aantal dagen later de tweede vestiging in de Amsterdamse Jodenbuurt op de Oude Hoogstraat 14 – 18. Leo en Arthur hadden gelijk, met hun prijzen van 25ct en 50ct boorden ze een goudmijntje aan. Meteen werden ook de lunchrooms met bedienende vrouwen (dat was nieuw in die tijd)  geopend,  waar de gewone man voor 50 cent een driegangenmenu kon eten. Maar voor de rijke Nederlander zou het worst wezen want die wilden niet met de “Hier Eet Men Afval” restaurants geassocieerd worden.

Het grote HEMA filiaal dat in 1936 werd geopend op de Nieuwendijk 174 – 176 had een ruime lunchroom en een onervaren filiaalhouder. Deze man bestelde per ongeluk 10.000 rookworsten i.p.v. 1000 voor het restaurant. Dus hij zette een grote pan voor zijn winkel en begon halve warme rookworsten te verkopen aan het winkelende publiek. Een groot succes en andere filialen namen het idee over.

Hoe wordt de HEMA rookworst gemaakt?

De worst bestaat voor 95% uit varkensvlees. En dan praten we over 3 soorten varkensvlees, kinnebakspek voor het vet, varkenskonen voor de sappigheid en het schoudervlees voor de binding en de eiwitten. Het vlees wordt bevroren in de fabriek aangeleverd, daar wordt het gemengd tot gehakt en dan met stoom ontdooit en vervolgens worden er kruiden, specerijen en smaakmakers aan toegevoegd. Dat laatste volgens geheim recept maar we weten dat er o.a. water, zout, suikers, zwarte peper, kardemon, lavas, nootmuskaat, de umami smaak glutamaat (E621) en een geheim zuurtje aan het vlees wordt toegevoegd.

Het vlees wordt heel fijn gemalen door het door kleine gaatjes te drukken en daardoor ontstaat een soort substantie te vergelijken met fijne paté. Dit varkenssmeerseltje wordt in een natuurlijke varkensdarm (knapperige velletje) geperst en daarna ongeveer 3 uur in de koude rookkamer gedroogd. Het roken wordt gedaan met het rook van beuken en eiken hout. Dit in tegenstelling tot de Unox worsten want die worden in een badje gelegd van rookvloeistof. Wel komen deze worsten beiden uit dezelfde fabriek maar met volledig gescheiden productie lijnen.

Na nog eens 4 uur warm roken van de gedroogde worst in een echte darm wordt de rooksmaak goed opgenomen door de worst en de kleur is daardoor ook natuurlijk. De echte darm zorgt ook voor de knapperige knak in dit Hollandse product. Na het roken worden de worsten voorzien van een labeltje en naar de HEMA winkels vervoerd.

Eigenlijk wordt de HEMA worst precies hetzelfde gemaakt als bij de verse slager, maar dan in het groot. Hoe groot? Wel, volgens de HEMA 30.000 per dag!

De Vegetarische worst is ook worst!

De naam van de HEMA plantaardige rookworst is erg leuk vind ik, ookworst. Deze blog is geschreven in januari ’22 en we zitten als enige land in Europa in volledige lockdown vanwege de corona variant omikron. Dus mensen gaan nadenken over wat ze eten, gezond eten krijgt eindelijk de broodnodige aandacht. Nu is vegetarisch eten natuurlijk niet gezond als je vleesvervangers in de supermarkt gaat kopen (veel zout en suiker), maar het is er. Nu voor 3,50 in de HEMA, wel een euro duurder dan de echte rookworst maar “worst can happen” nietwaar. De ookworst is gemaakt van erwtenvezel, erwteneiwit plus eiwit van vrije uitloop eieren én voorzien van het 2 sterren Beter Leven keurmerk.

Van wie is de HEMA worst nu eigenlijk?

Wat misschien niet iedereen weet is dat sinds 2021 de eigenaren van Jumbo, de familie Van Eerd, en het Nederlandse investeringsfonds Parcom gelukt is om banken een worst voor te houden om ze mee te laten werken met de overname van de HEMA. Dus in Jip en Janneke taal, de HEMA is van Jumbo. Kijk dat is nu eens leuk, een Nederlands instituut weer in Nederlandse handen en vooralsnog is de Hema rookworst en de Hema tompouce gered (en natuurlijk ook de Jip & Janneke producten van onze heldin Fiep Westendorp!).