Deze blog gaat over de martini cocktail, de klassieke martini en in mindere mate de martini vodka of de martini espresso. Het is voor mij bijna onmogelijk om over alcohol te schrijven zonder een citaat van Ernest Hemingway dus beginnen we meteen met een citaat uit zijn boek farewell to arms uit 1929: 

‘De broodjes kwamen en ik at er drie en dronk nog een paar martini’s. Ik had nog nooit zoiets koels en schoons geproefd. Ze gaven me een beschaafd gevoel.’

Een martini cocktail bestaat uit gin (vroeger onze jenever) en vermout. De oorsprong van dit drankje is beneveld omdat het een cocktail is van chauvinisme en persoonlijke eer. Laten we beginnen met het maken van deze cocktail.

Ingrediënten per glas

60 ml gin

30 ml droge vermout

3 groene olijven zonder pit

De gin en de vermout moeten lekker koud zijn, ik zet mijn gin altijd in de vriezer. Neem een martini glas en giet eerst de gin erin, daarna de vermout. Roer voorzichtig door elkaar. Serveer met 3 olijven en/of een schilletje citroen. Ik gebruik Gordon dry gin en als droge vermout de Franse Noilly Prat. Uiteraard kun je de verhoudingen naar smaak veranderen en ipv gin vodka nemen, jonge jenever is lekker zacht. De beroemde martini espresso maak je van 30 ml (koude) espresso, 25 ml vodka en 25 ml koffielikeur per glas.

Nu het drankje klaar is en je je eerste slok genomen hebt, tijd voor de geschiedenis van deze cocktail. Het is van oorsprong een Amerikaanse cocktail, dus de geschiedenis is hoe de vermout in Amerika is gekomen, laten we daar mee beginnen. We gaan terug in de tijd naar het Italiaanse Turijn van de 18^de eeuw.

Martini & Rossi

In 1786 vond de Italiaan Antonio Benedetto Carpano (1764 – 1815) uit Turijn als eerste in de vermout uit, een extract van kruiden en specerijen waaraan hij witte wijn had toegevoegd. Antonio begon een zeer bekend geworden drankwinkel. In 1820 maakte zijn neef Giuseppe Carpano  er een bedrijfje van en het merk Carpano bestaat nog steeds. Voor de francofielen onder ons is het aardig om te vermelden dat in 1813 Joseph Noilly (1779 – ?) erin slaagde om de eerste Franse vermout te maken volgens eigen recept. Het merk Noilly Prat is zeer bekend in de wereld van de droge vermout.

In 1835 kochten de broertjes Giuseppe en Luigi Cora een klein wijn productie bedrijfje en begonnen onder de naam G & L Fratelli Cora vermout te exporteren naar de VS. Het merk Cora bestaat ook nog steeds.

In 1853 werd in New York de wereldtentoonstelling gehouden en we weten van de bewaard gebleven documenten dat vermout door vier Italiaanse bedrijfjes werd vertegenwoordigt: M.Bovone, G & L Cora, Giuseppe Carpano en de Dettone Brothers.

In 1868 werd het nieuwe bedrijf Martini, Rossi & Sola opgericht. Luigi Rossi (1828 – 1892) bedacht in 1860 zijn eigen recept van vermout en wist alles van destilleren. Alessandro Martini (1812 – 1905) bezat vanaf 1830 zijn eigen productie bedrijf in Turijn en was een meester op het gebied van marketing. In 1863 kwamen de heren elkaar tegen en startte met hun partner Sola het bedrijf. De geniale marketing van Martini maakte het bedrijf de grootste zoete vermout producent buiten Italië en kwam de export naar de VS van vermout serieus op gang met hun eerste levering van vermout naar New York in 1867.

In 1879 verkocht Sola zijn aandelen en het beroemde bedrijf Martini & Rossi was een feit, het is nu bekend onder de merknaam Martini!

De bartenders in het 19de -eeuwse Amerika.

Zo de ruzie kan beginnen, welke bartender heeft de martini voor het eerst gemaakt? Uiteraard gaat de strijd over de locatie, de westkust (San Francisco) of de oostkust (New York).

Een goudzoeker, we schrijven 1874, op reis naar San Francisco stopt in de saloon van bartender Julio Richelieu in Martinez.  Hij gooit stoer een tabakszakje met goud op de bar en vraagt Julio om zijn fles met whiskey te vullen. De klant vindt dat achteraf toch een beetje weinig en Julio, ook niet de beroerdste, maakt met gin en zoete vermout plus bitters en een olijf een nieuwe cocktail, die hij ter plaatse ‘Martinez’ noemt. Om ervoor te zorgen dat Richelieu gelijk krijgt heeft de gemeente in 1992 een plakkaat neergezet om het nog eens goed uit te leggen.

Maar de concurrentie zegt dat deze mijnwerker juist op weg was naar Martinez en in het Occidental Hotel in San Francisco stopte. Hij overhandigde het goud aan de zeer beroemde barman Jeremiah “Jerry” P. Thomas (1830 – 1885). Jerry maakte een drankje met Old Tom (gezoete) gin, vermout, bitters en Maraschino, en noemde het ‘Martinez’ refererend naar de bestemming van de goudzoeker. Het voordeel van Jerry Thomas is dat hij in 1862 het eerste boek in de VS schreef over het mixen van drank de Bar-Tender’s Guide (of How to Mix All Kinds of Plain and Fancy Drinks of Bon Vivant’s Companion). In de in 1887 (twee jaar na zijn dood!) gepubliceerde herdruk komt dit drankje voor en wordt vaak gezien als de voorloper van de martini. De eerste, ons bekende publicatie, was in 1884 in The Modern Bartender van O.H. Byron.

De laatste barman die aansprak wil maken heeft zijn naam mee, Martini di Arma di Taggia van het Knickerbocker Hotel in New York. Op een dag in 1911 kwam John Davison Rockefeller (1839 – 1937), toendertijd de rijkste zakenman van de wereld, de bar binnen lopen en vroeg om iets speciaals. Martini, gaf hem een martini met London Dry Gin, droge vermout, bitters, citroenschil en een olijf. De roddel is dat sindsdien de ‘drie Martini lunch’ is ontstaan rond Wall Street en Madison Avenue onder de hoogbetaalde yuppies.

James Bond en de Martini.

De martini wordt door de Engelse schrijver Ian Fleming al in het eerste bondboek Casino Royale, gepubliceerd in 1953, beschreven als cocktail bereid van drie maten Gordon gin, één maat Russische vodka en een halve maat Kina Lillet aperitiefwijn, geschud tot ijskoud, en geserveerd met een grote dunne citroen schil als garnering.

Het vriendinnetje van Bond in het boek heette Vesper Lynd en daarom staat de cocktail bekend onder de naam Vesper. Lillet wordt sinds 1872 gemaakt in de Bordeaux-regio in Zuid-Frankrijk.

In zijn tweede roman Live and let Die uit 1954 verandert James zijn drinkgewoontes en gaat over op de vodka martini. Dit is een zin uit het boek.

‘I hope I’ve made it right,’ she said. ‘Six to one sounds terribly strong. I’ve never had Vodka Martinis before.’